همه چیز درباره زالو درمانی

در طبیعت، زالو به حیوانات می چسبد و مقدار کمی از خون موجود زنده را به عنوان غذا می مکد. اما زالوهایی که برای مقاصد پزشکی استفاده می شوند به عنوان "Hirudo medicinalis" شناخته شده و به طور ویژه برای استفاده پزشکی پرورش داده می شوند.

در این مقاله قصد داریم به سوالات زیر پاسخ دهیم:

• زالو درمانی چیست؟

• چه کسانی باید زالو درمانی انجام دهند؟

• خواص زالو درمانی برای سلامت چیست؟

• آیا زالو درمانی برای درمان جوش و آکنه موثر است؟

• آیا زالو درمانی می تواند به بیماران دیابتی کمک کند؟

• زالو درمانی چگونه انجام می شود؟

• نکات مهم در حین انجام زالو درمانی چیست؟

در پزشکی، به ویژه جراحی پلاستیک و جراحی های ترمیمی، از زالو برای کمک به بهبود جریان خون در ناحیه ای از بافت استفاده می شود. زالوها این کار را با برداشتن خون لخته شده (خون احتقانی) از نواحی ظریف، مانند زیر پوست یا روی انگشت یا پا انجام می دهند. برداشتن خون از نواحی مختلف بدن، تنش را کاهش می دهد و می تواند جریان خون را در رگ های خونی کوچک بهبود بخشد. این کار به جلوگیری از آسیب به بافت کمک می کند.

زالوهایی که برای مقاصد درمانی استفاده می شوند دارای سه فک با ردیف دندان های کوچک هستند. آنها پوست فرد را با دندان سوراخ می کنند و از طریق بزاق خود داروهای ضد انعقاد را وارد جریان خون می کنند. سپس به زالوها اجازه داده می شود تا هر بار به مدت 15 تا 60 دقیقه از فردی که تحت درمان قرار می گیرد خون بگیرند. این برابر است با مقدار نسبتاً کمی خون (تا 15 میلی لیتر در هر زالو). زالوهای دارویی اغلب از مجارستان یا سوئد وارد می شوند.

چه کسانی باید زالو درمانی کنند؟

چندین موقعیت و شرایط وجود دارد که ممکن است برای بهبود آن از زالو درمانی استفاده شود. افرادی که از زالو درمانی سود می برند عبارتند از:

• افرادی که در معرض خطر قطع اندام به دلیل عوارض جانبی دیابت هستند

• کسانی که بیماری قلبی در آنها تشخیص داده شده است

• کسانی که مشکلات پوستی دارند و یا تحت عمل جراحی زیبایی هستند

• کسانی که دچار لخته های خون و یا واریس هستند

• افراد مبتلا به فشارخون بالا

• کسانی که به هموروئید مبتلا هستند

• افراد مبتلا به آرتروز

و بطور کلی افرادی که که در معرض خطر از دست دادن بافت برخی از اندام های بدن خود هستند، می توانند از فواید زالودرمانی بهرمند شوند.

زالو درمانی برای چه کسانی مناسب نیست؟

افراد مبتلا به کم خونی، افرادی که دارای شرایط لخته شدن خون هستند و یا شریان های آسیب دیده دارند، کاندیدای زالو درمانی نیستند. معمولاً به کودکان زیر 18 سال و زنان باردار نیز توصیه می شود از زالو درمانی اجتناب کنند. 

حتما بخوانید: بادکش درمانی و فواید آن در طب سنتی

خواص زالو درمانی  

در طول یک جلسه زالو درمانی، زالوهای زنده خود را به ناحیه مورد نظر می چسبانند و خون می گیرند. آنها پروتئین ها و پپتیدهایی را آزاد می کنند که خون را رقیق کرده و از لخته شدن خون جلوگیری می کند. این باعث بهبود گردش خون و جلوگیری از مرگ بافت می شود. زالوها زخم های کوچک Y شکلی از خود به جا می گذارند که معمولاً بدون بر جای گذاشتن جای زخم بهبود می یابند.

زالو در افزایش گردش خون و شکستن لخته های خون موثر است. به همین دلیل جای تعجب نیست که می توان از متد زالو درمانی برای درمان اختلالات گردش خون و بیماری های قلبی عروقی استفاده کرد.

همچنین مواد شیمیایی به دست آمده از بزاق زالو به داروهای دارویی تبدیل شده است که می تواند موارد زیر را درمان کند:

فشار خون

رگهای واریسی

هموروئید

مشکلات پوستی

آرتروز

کارآزمایی‌های بالینی نشان می‌دهند که زالو درمانی یک درمان مناسب برای بیماری مشترک مفصلی استئوآرتریت است. خواص ضد التهابی و بی حسی در بزاق زالو باعث کاهش درد و حساسیت در محل مفاصل آسیب دیده می شود.

زالو درمانی برای جوش صورت

با توجه به تحقیقات انجام شده توسط دکتر کردافشاری و جمعی از پزشکان طب ایرانی (منبع معتبر) جوش و آکنه یک بیماری چند عاملی است که اثرات مضر جسمی و روانی زیادی برای بیماران به همراه دارد. چندین روش درمانی در طب رایج برای آکنه استفاده می شود، اما اکثر این روش ها پایدار نیستند و عوارض جانبی یرای فرد ایجاد می کنند. از این رو استفاده از طب مکمل در کنار طب نوین برای دستیابی به نتایج بهتر استفاده می شود.

عوامل ایجاد کننده جوش و آکنه معمولا افزایش تولید سبوم، تغییرات کراتین، التهاب و کلونیزاسیون باکتریایی است. در طب نوین از درمان‌های مختلف آکنه استفاده می‌شود، از جمله بنزوئیل پراکسید موضعی، رتینوئید موضعی، آنتی‌بیوتیک‌های موضعی، آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی، درمان هورمونی، ایزوترتینوئین (راکوتان) و درمان‌های دیگر مانند نور و لیزر درمانی. این نوع درمان ها ممکن است باعث عوارض جانبی چون خشکی پوست، خشکی لب، ضایعات چشمی، اختلالات کبدی و اختلالات روانی شوند، به همین دلیل بهتر است سراغ درمان هایی بروید که عوارض کمتر و ماندگاری بیشتری داشته باشند.

در طب ایرانی اعتقاد بر این است که آکنه می‌تواند نتیجه اختلال در عملکرد اندام‌های داخلی باشد که مواد زائدی را تولید کرده و به سمت پوست هدایت می کند تا از طریق آن، این مواد زائد را خارج کند. اصول درمان آکنه در طب ایرانی شامل رژیم درمانی، استفاده از گیاهان دارویی و درمان های فیزیکی مانند زالو درمانی است.

زالو درمانی برای کمک به درمان جوش و آکنه زمانی انجام می شود که جوش و ضایعات پوستی حتی با پاکسازی بدن نیز از بین نرود. در چنین مواردی یکی از درمان های موضعی در طب ایرانی زالو درمانی است. پزشکان طب ایرانی معتقدند که مکش قوی زالو دارویی، مواد زائدی را که به صورت موضعی روی پوست انباشته شده اند، از بین می برد. این مواد زائد معمولا با روش های دیگر از بین نمی روند.

نکته مهم: پاکسازی داخلی بدن باید قبل از زالو درمانی انجام شود.

از دیدگاه طب سنتی، همانطور که توسط تحقیقات مختلف ثابت شده است، بزاق زالو حاوی حدود 100 ماده بیولوژیکی فعال از نظر دارویی از جمله داروهای ضد انعقاد مانند هیرودین، کالین، مهارکننده های کالیکرئین، هیالورونیداز (باعث تخریب و شکسته شدن اسید هیالورونیک می‌گردد)، گشادکننده عروق شبه هیستامین، کلاژناز (آنزیم هایی که پیوندهای پپتیدی موجود در کلاژن را می شکنند) و ترکیبات بی حس کننده و ضد التهاب است.

مواد مشابه هیستامین بر رگ های خونی اثر گشاد کننده دارند و بنابراین باعث می شوند خون به محل گزش جریان پیدا کند و مسیر را برای نفوذ مواد فعال و شفابخش باز می کنند.

مواد ضد انعقاد زالو پس از جدا شدن زالو، اجازه می دهند تا خون از محل گزش جریان یابد، بنابراین مواد زائد باقی مانده تصعید می شوند. علاوه بر این، برخی از این مواد دارای اثرات ضد التهابی و ضد میکروبی نیز هستند. دانشمندان استدلال کردند که عصاره خالص به دست آمده از هر قسمت از بدن زالو، به ویژه غدد بزاقی، فعالیت ضد میکروبی در برابر بسیاری از پاتوژن های منفی/مثبت نشان می دهد.

در نتیجه زالو درمانی می تواند در درمان جوش و آکنه و لک های صورت تا حد بسیاری زیادی موثر عمل کند. بنابراین اگر شما نیز از جوش و آکنه و ضایعات پوستی بر روی صورت و یا هر نقطه دیگری از بدن خود رنج می برید، می توانید از روش زالو درمانی استفاده کنید.

همچنین در کنار زالو درمانی رعایت موارد زیر برای درمان جوش و آکنه توصیه می شود:

خواب منظم و کافی

انجام ورزش کافی

اجتناب از استرس و اضطراب

اصلاح عادات غذایی مانند پرهیز از خوردن سرخ کردنی و شیرینی جات و شکلات (مخصوصاً شیرینی و تنقلات صنعتی)

حتما بخوانید: 11 عوارض دیابت نوع 2 + راه های جلوگیری از آن

زالو درمانی برای بهبود بیماری قلبی

افراد مبتلا به بیماری قلبی از زالو درمانی به دلیل پتانسیل آن برای بهبود التهاب و جریان خون استفاده می کنند. در چند سال گذشته، زالو درمانی به یک درمان جایگزین قابل قبول برای افراد مبتلا به بیماری ها و اختلالات عروقی تبدیل شده است.

زالو درمانی برای کمک به درمان سرطان

درمان‌های سرطان با استفاده از زالو درمانی به دلیل مهارکننده‌های پلاکتی و آنزیم‌های ویژه موجود در بزاق زالو در حال بررسی هستند. با وجود این که به افراد مبتلا به سرطان خون، زالو درمانی پیشنهاد نمی شود، اما در افراد مبتلا به سرطان ریه، زالو درمانی می تواند موثر و مفید باشد. آزمایشات برروی حیوانات همچنین نشان می دهد که تزریق مستقیم بزاق زالو به موش ها به جلوگیری از کلونیزه شدن سلول های سرطانی در آن ها کمک می کند.

آیا زالو درمانی می تواند به دیابتی ها کمک کند؟

پیشرفت دیابت می تواند مشکلات متعددی برای فرد بیمار ایجاد کند. این مشکلات می تواند منجر به بیماری های عروقی شود که باعث محدود شدن یا جلوگیری از رسیدن خون به انگشتان پا، انگشتان دست، دست ها و پاها می شود. هنگامی که جریان خون به شدت محدود می شود، بافت آسیب دیده ممکن است بمیرد و از دست برود. این عامل اصلی قطع عضو در میان افراد مبتلا به دیابت است. از دست دادن انگشت یا و اندام های دیگر به دلیل عوارض ناشی از دیابت یک نگرانی عمده برای میلیون ها نفر در سراسر جهان است.

یکی از راه های ایمن برای برقراری جریان خون در بافت آسیب دیده زالو درمانی است، زیرا خطر لخته شدن خون را ندارد و می تواند به شکل موثری خونرسانی در عروق بافت های آسیب دیده را بهبود بخشد.

افراد دیابتی معمولا به غلظت خون مبتلا هستند و از آنجایی که زالو دارای ماده رقیق کننده خون است، می تواند خون را رقیق کرده و فشار وارده بر سیستم قلب و عروق را کاهش دهد. هیرودین ماده ای رقیق کننده است که در بزاق دهان زالو وجود دارد و هنگامی که وارد جریان خون می شود، با رقیق کردن جریان خون، از لخته شدن خون جلوگیری می کند. 

اکنون اشکال مصنوعی بزاق زالو نیز وجود دارد، اما محققان به این نتیجه رسیده اند که استفاده از چهار زالو در یک جلسه درمانی می تواند به کاهش خطر قطع عضو در افراد دیابتی کمک کند.

حتما بخوانید: کبد چرب و راه های درمان آن در طب سنتی

مراحل زالو درمانی

هنگامی که زالو به ناحیه ای می چسبد، سه ماده مهم از خود آزاد می کند، این مواد عبارتند از:

یک بی حس کننده موضعی طبیعی (برای کاهش درد)

یک گشادکننده عروق موضعی (برای بهبود خون رسانی در آن ناحیه)

هیرودین و کالین (ضد انعقادهای طبیعی که مانع از لخته شدن خون می شوند)

مدت زمانی که زالو به ناحیه آسیب دیده می چسبد می تواند بین 15 تا 60 دقیقه متغیر باشد. این فرآیند با گاز گرفتن تقریباً بدون درد شروع می شود زیرا زالوها با 300 میکرو دندان خود روی پوست شما شروع به کار می کنند. این حس شبیه به ضربه زدن سوزن خالکوبی روی پوست یا نیش حشرات است. در طی این فرآیند، زالوها خون ناخالص را ازعروق شما می مکند و آنزیم های خاصی را در خون آزاد می کنند که موجب بهبود جریان خون و التیام بافت می شود.

با این حال، یکی از مزایای اصلی زالو درمانی این است که پس از افتادن زالو، جریان خون ادامه می یابد. این بدان معنی است که خون می تواند از محل پر از خون به جریان خود ادامه دهد و گردش خون را تا 10 ساعت پس از درمان بهبود بخشد. این امر زمان ارزشمندی را برای اعضا بدن (مانند انگشت یا پا) فراهم می کند تا گردش خون خود را دوباره برقرار کنند. 

عوارض زالو درمانی 

استفاده از زالو درمانی ممکن است با خطراتی همراه باشد، این خطرات شامل:

• عفونت

امکان ابتلا به عفونت در زالودرمانی بسیار کم اما ممکت است. اگرچه زالو ها به طور ویژه برای مصارف پزشکی پرورش داده می شوند، اما حاوی باکتری در روده خود هستند که به هضم خون کمک می کند. برای کمک به جلوگیری از خطر عفونت (که می تواند بر موفقیت جراحی شما تأثیر بگذارد)، در حین انجام زالو درمانی، پزشک به شما آنتی بیوتیک می دهد. (اگر به هر آنتی بیوتیک یا سایر داروها حساسیت دارید، به تیم پزشکی خود اطلاع دهید)

• خون ریزی

ناحیه ای که زالو به آن چسبیده است ممکن است تا چند ساعت پس از افتادن زالو به ترشح خون ادامه دهد. در افرادی که دچار کم خونی هستند این مورد می تواند خطرناک باشد.

نکات مهم در طول انجام زالو درمانی

از شما خواسته می شود از نوشیدن هر گونه نوشیدنی حاوی کافئین (مانند چای، قهوه و کوکاکولا) خودداری کنید. همچنین باید از مصرف محصولات حاوی نیکوتین (مانند سیگار) در طول دوره زالودرمانی خود اجتناب کنید یا آن را به حداقل برسانید. رعایت این امر بسیار مهم است، زیرا کافئین و نیکوتین باعث باریک شدن رگ‌های خونی می‌شوند که ممکن است بر نتیجه درمان شما تأثیر بگذارد. نکات دیگر توسط پزشک یا پرستار به شما گفته خواهد شد.

ناحیه مورد نظر قبل از استفاده از زالو تمیز می شود. تعداد زالو استفاده شده و تعداد دفعات استفاده از زالو بستگی به میزان احتقان بافت شما دارد.

پزشک یا دستیار او، زالوها را به ناحیه آسیب دیده هدایت می کنند، جایی که آنها را می چسبانند. ممکن است لازم باشد زالوها را با یک چسب پانسمان بپوشانند تا مطمئن شوند که در طول درمان در وضعیت صحیح خود باقی می مانند. از شما خواسته می شود تا زمانی که زالو درمانی در حال انجام است در یک وضعیت ثابت بمانید. این به جلوگیری از اختلال در درمان کمک می کند.

برای بررسی اینکه آیا زالو درمانی موثر است یا نه، پرستار رنگ پوست شما و میزان تراوشات را در اطراف محل اتصال زالو به پوست بررسی می کند.

زالو بین 30 تا 60 دقیقه می چسبد. پس از پایان تغذیه زالو، ممکن است بیفتد یا برداشته شود. هر زالو فقط یک بار استفاده می شود.

وقتی زالو درمانی تمام شد، پرستار خون خشک شده را تمیز می کند تا خونریزی ادامه یابد. اگر رنگ بافت به حالت عادی برگردد (رنگ صورتی سالم) گردش خون بهبود یافته است.