دلایل و راه های درمان حالت تهوع

چه چیزی می تواند باعث تهوع شود؟

محرک های زیادی برای حالت تهوع وجود دارد و برخی از این محرک ها عبارتند از:

استرس یا اضطراب
دریازدگی
بارداری
فوبیاها
میگرن
مسمومیت غذایی
ویروس هایی مانند آنفولانزا یا نوروویروس (آنفولانزا معده)
اختلالات گوارشی مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
برخی داروها، مانند داروهای ضد بارداری هورمونی یا مسدود کننده های بتا
مشکلات گوش داخلی، مانند لابیرنتیت یا نوریت دهلیزی
اختلالات تیروئید
اختلالات اشتها 

موارد زیر از دلایل اصلی حالت تهوع هستند:

• عفونت ها

انواع مختلفی از عفونت ممکن است باعث تهوع شود، از جمله:

مسمومیت غذایی یا آنفولانزا معده

عفونت‌های دستگاه گوارش، مانند عفونت‌های ناشی از مسمومیت غذایی یا ویروس‌ها، از شایع‌ترین دلایل تهوع هستند.

علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

حالت تهوع
درد یا گرفتگی معده
استفراغ
اسهال

مسمومیت غذایی زمانی اتفاق می افتد که فرد غذا یا نوشیدنی حاوی ویروس، سم یا باکتری مانند سالمونلا و اشریشیا کُلی (نام علمی: Escherichia coli) را بخورد. سایر ویروس های گوارشی مانند نوروویروس یا روتاویروس به دلیل تماس نزدیک با فردی که بیمار است ایجاد می شود.

این عفونت ها معمولاً خود به خود در خانه از بین می روند. نوشیدن مایعات و الکترولیت های کافی برای جلوگیری از کم آبی بدن، به ویژه در کودکان خردسال، بسیار مهم است. 

پیشنهاد می شود: شربت کام ناب و بهبود بیماری های گوارشی معده و روده

آنفولانزا و COVID-19

سایر انواع عفونت های ویروسی نیز می توانند باعث ایجاد حالت تهوع شوند، مانند آنفولانزا و COVID-19. علائم COVID-19 شامل موارد زیر است:

تب یا لرز
از دست دادن چشایی یا بویایی
سرفه
تنگی نفس
خستگی
سردرد
بدن درد
مسدود شدن مجاری تنفسی یا آبریزش بینی
گلو درد
حالت تهوع
استفراغ
اسهال 

یک بررسی در سال 2021 نشان داد که از 6335 نفر مبتلا به کووید-19، 79٪ آن ها حالت تهوع را تجربه کردند.

افراد مبتلا به آنفولانزا نیز می توانند بسیاری از این علائم را داشته باشند. تهوع در کودکان مبتلا به آنفولانزا در مقایسه با بزرگسالان شایع تر است، اما هر دو گروه ممکن است آن را تجربه کنند.

از آنجایی که علائم COVID-19 شبیه علائم آنفولانزا است و می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، مهم است که در خانه بمانید و اگر فردی علائمی دارد که نشان دهنده COVID-19 است، از دستورالعمل های محلی پیروی کنید. 

پیشنهاد می شود: قطره سینا 19 و قطره سیناصد برای مبارزه با عفونت های ویروسی

• اختلالات گوارشی

طیف وسیعی از اختلالات گوارشی می تواند باعث بروز تهوع شود، این اختلالات شامل موارد زیر است:

• گاستریت: اسید یا یک باکتری به نام هلیکوباکتر پیلوری اغلب باعث التهاب معده می شود که می تواند منجر به زخم معده شود.

• گاستروپارزی: در این حالت، معده بسیار کندتر از آنچه باید تخلیه می شود. برخی داروها یا آسیب عصبی معمولاً باعث این امر می شوند که در افراد مبتلا به دیابت رایج است.

• بیماری ریفلاکس معده به مری: باعث ریفلاکس مزمن اسید معده و سوء هاضمه می شود.

• IBS: باعث گرفتگی معده، همراه با اسهال یا یبوست می شود.

• بیماری سلیاک: یک بیماری خود ایمنی که در پاسخ به گلوتن علائمی ایجاد می کند.

• کیسه صفرا: شامل مواردی مانند سنگ کیسه صفرا است.

• لوزالمعده: شامل مواردی مانند پانکراتیت است.

به طور معمول، حالت تهوع تنها علامت اختلالات مزمن گوارشی نیست. یک فرد همچنین ممکن است موارد زیر را تجربه کند:

نفخ یا پری شکم
گاز یا آروغ زدن
سوزش سر دل یا سوء هاضمه
اسهال، یبوست یا هر دو
درد و گرفتگی شکم
واکنش یا عدم تحمل برخی غذاها یا گروه های غذایی خاص

تشخیص و درمان اختلالات گوارشی بسته به علت آن متفاوت است. آنها ممکن است شامل ترکیبی از داروها، تغییر رژیم غذایی یا سبک زندگی، یا در برخی موارد، اقدامات پزشکی باشند. 

پیشنهاد می شود: قرص بلغم برای بهبود و تسکین مشکلات معده و دستگاه گوارش

• سلامت روان

سلامت روان و سلامت گوارش ارتباط نزدیکی با هم دارند. افراد مبتلا به بیماری های روانی ممکن است علائم گوارشی از جمله حالت تهوع را تجربه کنند. به طور مشابه، استرس نیز می تواند شرایط گوارشی را تشدید کند.

افرادی که اغلب احساس استرس، اضطراب یا وحشت می کنند ممکن است دچار اختلال اضطرابی باشند. علائم اضطراب عبارتند از:

حالت تهوع
ضربان قلب سریع
تنفس سریع یا کم عمق
احساس خفگی در گلو
تعریق
سرگیجه
عضلات منقبض

اضطراب شدید همچنین می تواند باعث حملات پانیک یا در برخی موارد غش شود. به عنوان مثال، افرادی که ترس از آمپول یا خون دارند ممکن است حالت تهوع، سرگیجه و از دست دادن هوشیاری را تجربه کنند. این حالت به عنوان سنکوپ وازوواگال (Syncope Reflex) شناخته می شود.

افراد همچنین می توانند فوبیای تهوع و استفراغ خود را تجربه کنند. پزشکان به این حالت میتوفوب می گویند.
درمان اختلالات اضطرابی معمولاً شامل صحبت درمانی و تجویز دارو برای مدیریت علائم است. 

پیشنهاد می شود: قطره لاویگل برای کمک به رفع استرس، اضطراب و افسردگی

• شرایط گوش داخلی

سیستم دهلیزی در گوش داخلی قرار دارد و به بدن کمک می کند تا حس تعادل را حفظ کند و بداند نسبت به محیط اطرافش کجاست. مشکلات مربوط به این سیستم می تواند باعث سرگیجه شود که به نوبه خود باعث تهوع می شود.

شرایطی که ممکن است باعث این امر شود عبارتند از:

• بیماری حرکت: در پاسخ به سیگنال های متضاد حرکت ارسال شده به مغز رخ می دهد. سواری در اتومبیل، هواپیما یا قایق اغلب باعث این امر می شود.

• لابیرنتیت: عفونت گوش داخلی که می تواند به دنبال سرماخوردگی یا آنفولانزا رخ دهد.

• نوریت دهلیزی: زمانی رخ می دهد که عصب داخل گوش داخلی ملتهب شود.

• بیماری منیر: باعث بروز دوره های ناگهانی سرگیجه می شود که می تواند شدید باشد.

درمان اختلالات گوش داخلی بسته به علت آن و هر فرد متفاوت است. افراد مبتلا به عفونت گوش ممکن است در طول زمان متوجه شوند که علائم به خودی خود بهبود می یابند، در حالی که داروهای بیماری مسافرت بدون نسخه (OTC) ممکن است برای کاهش بیماری حرکتی کافی باشد.

کسانی که بیماری های مزمن بیشتری دارند ممکن است نیاز به آزمایش داروهای مختلف، تغییر شیوه زندگی یا تکنیک های مقابله ای برای مدیریت علائم خود داشته باشند.

• تغییرات هورمونی

تغییرات در سطوح هورمونی، مانند تغییرات ناشی از بارداری، پیشگیری از بارداری هورمونی، یا اختلالات غدد درون ریز نیز ممکن است باعث تهوع شود.

بارداری

حالت تهوع یک علامت شایع در دوران بارداری است. اغلب به عنوان تهوع صبحگاهی شناخته می شود، اگرچه ممکن است در هر زمانی رخ دهد. همچنین ممکن است به طور ناگهانی یا تدریجی ایجاد شود.

افراد باردار ممکن است در هنگام مواجهه با غذاها یا بوهای خاص یا زمانی که گرسنه هستند دچار حالت تهوع شوند. به طور کلی، تهوع صبحگاهی پس از 14 هفته بهبود می یابد.

پزشکان ممکن است ویتامین B6 یا دوکسیلامین را برای کمک به حالت تهوع و استفراغ در دوران بارداری تجویز کنند.

اختلالات تیروئید

غده تیروئید هورمون هایی را کنترل می کند که متابولیسم بدن را تنظیم می کنند. پرکاری یا کم کاری تیروئید هر دو منبع قابل اعتماد هستند که می تواند باعث تهوع شود.

علائم پرکاری تیروئید شامل موارد زیر است:

عصبی بودن
خستگی یا ضعف عضلانی
تحریک پذیری
عدم تحمل گرما
مشکل در خوابیدن
دست های لرزان
ضربان قلب سریع
حرکات مکرر روده
کاهش وزن و مشکل در افزایش وزن

علائم کم کاری تیروئید شامل موارد زیر است:

خستگی
صورت پف کرده
افزایش وزن و مشکل در کاهش وزن
یبوست
عدم تحمل سرما
پوست و مو خشک
افسردگی
ضربان قلب کندتر

پزشکان اغلب این شرایط را با دارو درمان می کنند، که می تواند به عنوان یک عارضه جانبی باعث تهوع نیز شود.

• شرایط عصبی

تغییرات در مغز و سیستم عصبی می تواند باعث تهوع شود.

یکی از شایع ترین بیماری های عصبی که باعث تهوع می شود، میگرن است. این اختلالی است که باعث سردردهای متوسط تا شدید، همراه با علائم دیگر، از جمله:

• حساسیت به نور یا صدا

• حالت تهوع

• استفراغ 

• هاله

تغییرات عصبی هستند که برخی افراد قبل از ایجاد درد تجربه می کنند.

برخی از افراد نیز میگرن خاموش یا استفالژیک را تجربه می کنند که هیچ دردی ایجاد نمی کند.

درمان های مختلفی برای میگرن وجود دارد. برای میگرن هایی که گاه به گاه رخ می دهند افراد ممکن است مصرف داروهای ضد درد OTC و اجتناب از محرک ها را کافی بدانند. برای میگرن شدید یا مکرر، فرد ممکن است نیاز به داروهای پیشگیرانه یا درمان های دیگر داشته باشد. 

علل عصبی جدی تر برای تهوع عبارتند از ضربه به سر، مننژیت، یا خونریزی.

• عوارض جانبی دارویی

حالت تهوع یکی از عوارض جانبی رایج بسیاری از داروها است، از جمله:

آنتی بیوتیک ها
داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد درد OTC، مانند آسپرین یا ایبوپروفن
برخی مکمل ها مانند آهن
مواد افیونی
شیمی درمانی

داروها با تغییر فرآیندهای شیمیایی در مغز و بدن عمل می کنند. به عنوان مثال، انتقال دهنده های عصبی، مانند سروتونین و دوپامین، می توانند بر تهوع و استفراغ تأثیر بگذارند، بنابراین داروهایی که بر روی این مواد شیمیایی اثر می گذارند می توانند این علائم را بدتر یا بهبود بخشند.

تهوع و استفراغ ناشی از مصرف دارو می تواند ثابت باشد یا در فواصل زمانی تصادفی رخ دهد. معمولا مدت کوتاهی پس از مصرف یک داروی جدید شروع می شود. اگر داروها باعث تهوع شما می شوند با پزشک خود در این باره صحبت کنید.

چگونه حالت تهوع را از بین ببریم

آنچه به افراد برای مدیریت حالت تهوع کمک می کند بسته به علت آن می تواند متفاوت باشد. برای تسکین حالت تهوع عمومی موارد زیر پیشنهاد می شود:

گرفتن هوای تازه
خوردن وعده های غذایی کوچک و مکرر
هیدراته ماندن با نوشیدن نوشیدنی های سرد، مانند آب یا آبمیوه طبیعی
نوشیدن چای زنجبیل یا نعناع
خوردن غذاهای حاوی زنجبیل
پرهیز از غذاهای تند، با بوی تند یا چرب
افرادی که به دلیل استرس یا اضطراب دچار حالت تهوع می‌شوند، ممکن است تکنیک‌های تنفسی، تمرینات آرامش‌بخش یا تمرین‌های تمرکز حواس برایشان مفید باشد.

چه زمانی با پزشک صحبت کنیم

اگر فردی اغلب بدون هیچ دلیل واضحی دچار حالت تهوع می شود، می تواند برای تعیین علت با پزشک صحبت کند. اگر علت روانی باشد، صحبت با یک درمانگر ممکن است کمک کننده باشد.
حالت تهوع معمولاً اورژانسی نیست. با این حال، اگر همراه با علائم یک بیماری جدی یا پس از آسیب رخ دهد، ممکن است فردی به کمک اضطراری نیاز داشته باشد. 
اگر حالت تهوع با موارد زیر همراه بود با اورژانس تماس بگیرید:

پس از آسیب به سر
همراه با سردرد شدید و ناگهانی
همراه با سفتی گردن، تب، سردرد و استفراغ

در برخی موارد، حالت تهوع می تواند یک علامت هشدار دهنده اولیه حمله قلبی باشد. این در زنان شایع تر است، که می توانند علائم کمتر واضحی را در طول حمله قلبی تجربه کنند. 

در صورت داشتن علائم زیر سریعا به پزشک مراجعه کنید:

درد و فشار در مرکز قفسه سینه
مشکل در تنفس
درد در یک یا هر دو بازو، پشت، گردن یا فک
سبکی سر
عرق سرد

همانطور که مطالعه کردید ...

دلایل زیادی برای حالت تهوع وجود دارد. در بیشتر موارد، این نشانه یک بیماری جدی نیست. بسیاری از شرایطی که باعث ایجاد حالت تهوع می شوند، قابل درمان بوده و موقت هستند.
در مورد حالت تهوع مزمن یا مکرر با پزشک خود صحبت کنید، زیرا ممکن است راه هایی برای کاهش این علائم و بهبود کیفیت زندگی وجود داشته باشد.