سرطان روده بزرگ؛ هر آنچه درباره آن باید بدانید

سرطان روده بزرگ ،  که به عنوان سرطان روده (کولورکتال) یا سرطان رکتوم نیز شناخته می شود ، به سرطانی گفته میشود که بر روده بزرگ و راست روده تأثیر میگذارد.

انجمن سرطان آمریكا تخمین می زند كه در حدود 1 نفر از 21 مرد و  نفر از 23 زن در ایالات متحده در طول زندگی خود به سرطان روده بزرگ دچار می شوند.

این بیماری دومین علت اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان در زنان و سومین مورد برای مردان است. با این حال ، به دلیل پیشرفت در تکنیک های غربالگری و بهبود روش های درمانی ، میزان مرگ و میر ناشی از سرطان روده بزرگ در سال های اخیر کاهش پیدا کرده است.

سرطان روده بزرگ ممکن است خوش خیم ،غیر سرطانی یا بدخیم باشد. یک سرطان بدخیم می تواند به سایر قسمت های بدن گسترش پیدا کند و بهبه اعضای دیگر بدن آسیب برساند.

علائم هشدار دهنده سرطان روده بزرگ شامل :

تغییر در عادات روده
اسهال یا یبوست
پس از عمل دفع، فرد احساس میکند که مدفوع به درستی تخلیه نمی شود
وجود خون در مدفوع که باعث می شود مدفوع سیاه به نظر برسد
وجود خون قرمز روشن از راست روده
درد و نفخ شکم
احساس سیری، حتی پس از مدتی غذا نخوردن
خستگی 
کاهش وزن بدون دلیل
وجوده توده ای در شکم یا پشت 
کمبود آهن غیر قابل توضیح در مردان ، یا در زنان پس از یائسگی
بیشتر این علائم ممکن است سایر شرایط احتمالی را نیز نشان دهد. در صورت ادامه علائم به مدت 4 هفته یا بیشتر مراجعه به پزشک الزامی است.

درمان سرطان روده بزرگ

گزینه های درمانی به عوامل مختلفی شامل اندازه تومور ، محلی که در آن ایجاد شده و مرحله سرطان ، عودکننده بودن یا نبودن آن و وضعیت کلی سلامتی بیمار بستگی خواهد داشت.

گزینه های درمانی شامل شیمی درمانی ، رادیوتراپی و جراحی است.

جراحی برای سرطان روده بزرگ

متداول ترین روش درمانی برای سرطان روده بزرگ، جراحی است. تومورهای بدخیم و گره های لنفاوی مجاور آن برداشته می شود تا خطر گسترش سرطان کاهش یابد.

روده معمولاً به پشت دوخته می شود ، اما گاهی اوقات راست روده به طور کامل برداشته می شود و کیسه کولستومی برای تخلیه متصل می شود. کیسه کولوستومی مدفوع را جمع می کند. این معمولاً یک اقدام موقتی است ، اما اگر امکان جمع شدن انتهای روده وجود نداشته باشد ، ممکن است دائمی باشد.

اگر سرطان به اندازه کافی سریع و بموقع تشخیص داده شود ، جراحی می تواند آن را با موفقیت برطرف کند. اگر با جراحی سرطان متوقف نشود ، علائم را تا حد زیادی کاهش می دهد.

شیمی درمانی

شیمی درمانی شامل استفاده از دارو یا ماده شیمیایی برای از بین بردن سلولهای سرطانی است. این ماده معمولاً برای درمان سرطان روده بزرگ استفاده می شود. قبل از جراحی ، ممکن است به کوچک شدن تومور کمک کند.

شیمی درمانی نوعی درمان هدفمند است که به طور خاص پروتئین هایی را که باعث ایجاد برخی سرطان ها می شوند را هدف قرار می دهد. آنها ممکن است عوارض جانبی کمتری نسبت به سایر انواع شیمی درمانی داشته باشند. داروهایی که ممکن است برای سرطان روده بزرگ مورد استفاده قرار گیرند عبارتند از: بواسیزوماب (آواستین) و راموسیروماب (سیرامزا).

یک مطالعه نشان داده است که بیمارانی که مبتلا به سرطان پیشرفته روده بزرگ هستند و دارای سابقه خانوادگی نیز میباشند و شیمی درمانی انجام داده اند ، احتمال عود سرطان و مرگ آنها به طور قابل توجهی کمتر است.

پرتو درمانی

در پرتودرمانی از پرتوهای پرتویی پرانرژی برای از بین بردن سلولهای سرطانی و جلوگیری از تکثیر آنها استفاده می کنند. این نوع درمان معمولاً برای درمان سرطان رکتوم استفاده می شود. این ماده ممکن است قبل از جراحی برای کوچک کردن تومور استفاده شود.

پرتودرمانی و شیمی درمانی ممکن است بعد از جراحی انجام شود تا به کاهش احتمال عود مجدد سرطان کمک کنند.

بهبود سرطان روده بزرگ

تومورهای بدخیم در صورت عدم درمان می توانند به سایر قسمت های بدن نیز سرایت کنند. احتمال بهبودی کامل به زمان تشخیص و نوع درمان سرطان بستگی دارد.

بهبودی بیمار به عوامل زیر بستگی دارد :

مرحله ای از سرطان که بیمار در آن قرار دارد
این که آیا سرطان یک حفره یا انسداد در روده بزرگ ایجاد کرده است یا خیر
سلامت عمومی بیمار
در برخی موارد ، سرطان ممکن است برگردد.

عوامل خطرناک در سرطان روده بزرگ

عوامل خطر احتمالی عبارتند از:

سن بالا
رژیم غذایی سرشار از پروتئین حیوانی ، چربی های اشباع و کالری بالا
رژیم غذایی کم فیبر
مصرف زیاد الکل
داشتن سرطان پستان ، تخمدان یا رحم
سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ
داشتن کولیت اولسراتیو ، بیماری کرون یا بیماری روده تحریک پذیر (IBD)
اضافه وزن و چاقی
سیگار کشیدن
عدم فعالیت بدنی
وجود پولیپ در روده بزرگ یا راست روده ، زیرا ممکن است در نهایت سرطانی شوند.
بیشتر سرطان های روده بزرگ در درون پولیپ ها ایجاد می شوند. این موارد اغلب در داخل دیواره روده یافت می شوند.

خوردن گوشت قرمز یا فرآوری شده ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهد.

افرادی که ژن مهارکننده تومور معروف به Sprouty2 دارند ممکن است در معرض خطر بیشتری از برخی سرطانهای روده بزرگ باشند.

براساس گفته سازمان بهداشت جهانی (WHO) سرطان روده بزرگ دومین سرطان شایع پس از سرطان  ریه در بین زنان و مردان است.

2 درصد از افراد بالای 50 سال سرانجام در اروپای غربی به سرطان روده بزرگ دچار می شوند.

سرطان روده بزرگ به طور مساوی بر مردان و زنان تأثیر می گذارد. با این حال ، احتمال اینکه مردان در سنین پایین به آن مبتلا شوند زیاد است.

علت بروز سرطان روده بزرگ

دقیقاً مشخص نیست که چرا سرطان روده بزرگ در بعضی از افراد ایجاد می شود و در برخی دیگر نه.

مراحل سرطان روده بزرگ

مرحله ای که سرطان در آن قرار میگیرد میزان گسترش آن را مشخص می کند. تعیین مرحله به انتخاب مناسب ترین روش درمانی کمک می کند.

مراحل سرطان روده بزرگ عبارتند از:

مرحله 0: این اولین مرحله است ، زمانی که سرطان هنوز در داخل مخاط یا لایه داخلی روده بزرگ یا راست روده قرار دارد. 
مرحله 1: سرطان از طریق لایه داخلی روده بزرگ یا راست روده رشد کرده اما هنوز از دیواره راست روده یا روده بزرگ گسترش نیافته است.
مرحله 2: سرطان در دیواره روده بزرگ یا راست روده رشد کرده است ، اما هنوز به غدد لنفاوی مجاور نرسیده است.
مرحله 3: سرطان به غدد لنفاوی مجاور حمله کرده است ، اما هنوز سایر نقاط بدن را تحت تأثیر قرار نداده است.
مرحله 4: سرطان به سایر قسمت های بدن از جمله اندام های دیگر مانند کبد ، غشای پوشاننده حفره شکم ، ریه یا تخمدان گسترش یافته است.
عودکننده : به سرطانی که پس از درمان دوباره بازگشت داشته باشد میگویند. ممکن است دوباره برگردد و بر روی راست روده ، روده بزرگ یا قسمت دیگری از بدن تأثیر بگذارد.
در 40 درصد موارد ، تشخیص در مرحله پیشرفته رخ می دهد ، زمانی که جراحی بهترین گزینه است.

تشخیص سرطان روده بزرگ

با غربالگری می توان پولیپ ها را قبل از سرطانی شدن تشخیص داد و همچنین سرطان روده بزرگ را در مراحل اولیه آن که احتمال درمان موفقیت آمیز بسیار بیشتر است تشخیص داد.

در زیر متداول ترین روشهای غربالگری و تشخیصی سرطان روده بزرگ آمده است :

آزمایش مدفوع 

در این بخش نمونه ای از مدفوع بیمار را برای وجود خون در مدفوع وی بررسی می کنند. 

آزمایش مدفوع 100 درصد دقیق نیست ، زیرا همه سرطان ها باعث از دست دادن خون نمی شوند ، یا ممکن است به طور مداوم خونریزی نداشته باشند. بنابراین ، این آزمایش می تواند نتیجه منفی کاذب بدهد. خون ممکن است به دلیل بیماری های دیگر مانند بواسیر نیز وجود داشته باشد. بعضی از غذاها ممکن است خون را در روده بزرگ نشان دهند ، در حالی که در واقع هیچ یک از آنها وجود ندارد.

آزمایش DNA مدفوع

این آزمایش چندین نشانگر DNA را که سرطان روده بزرگ یا سلول های پولیپ پیش سرطانی در مدفوع ریخته می شود را تجزیه و تحلیل می کند.

این آزمایش برای تشخیص سرطان روده بزرگ دقیق تر از آزمایش وجود خون در مدفوع است ، اما نمی تواند تمام جهش های DNA  را نشان دهد که آیا تومور وجود دارد یا خیر.

سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر

پزشک از یک سیگموئیدوسکوپ ، یک لوله انعطاف پذیر ، باریک و سبک برای معاینه راست روده بیمار استفاده می کند. کولون سیگموئید آخرین قسمت کولون ، قبل از رکتوم است.

این آزمایش چند دقیقه طول می کشد و دردناک نیست ، اما ممکن است ناراحت کننده باشد. احتمال سوراخ شدن دیواره روده بزرگ در این مرحله بسیار کم است.

اگر پزشک پولیپ یا سرطان روده بزرگ را تشخیص دهد ، می توان از کولونوسکوپی برای بررسی کل روده بزرگ و بیرون آوردن پولیپ های موجود استفاده کرد. این موارد در زیر میکروسکوپ بررسی می شوند.

با سیگموئیدوسکوپی فقط پولیپ یا سرطان در انتهای یک سوم روده بزرگ و راست روده تشخیص داده می شود. در هیچ قسمت دیگری از دستگاه گوارش مشکلی را تشخیص نخواهد داد.

اشعه ایکس باریم انما

باریم یک ماده حاجب است که به صورت انما در روده بیمار قرار می گیرد و در اشعه ایکس خود را نشان می دهد. در یک انما با باریم با کنتراست دو برابر ، هوا نیز اضافه می شود.

باریم مانند پوششی روی دیواره داخلی کولون را می‌پوشاند و تصویری واضح از راست روده ، روده بزرگ و گاهاً قسمت کوچکی از روده کوچک بیمار در اختیار پزشک قرار میدهد.

ممکن است یک سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر برای تشخیص پولیپ های کوچک که ممکن است اشعه ایکس باریم انما آن را از دست بدهد ، انجام شود. اگر اشعه ایکس باریم انما تشخیص دهد که چیز غیرطبیعی وجود دارد، پزشک ممکن است کولونوسکوپی را توصیه کند.

کولونوسکوپی

کولونوسکوپ طولانی تر از سیگموئیدوسکوپ است. کولونوسکوپ یک لوله بلند و انعطاف پذیر و باریک میباشد که به دوربین فیلمبرداری و مانیتور متصل است. پزشک می تواند کل روده بزرگ و راست روده را ببیند. هرگونه پولیپ کشف شده در طی این معاینه می تواند در حین عمل برداشته شود و گاهی نمونه های بافتی یا نمونه برداری از آن صورت بگیرد.

کولونوسکوپی بدون درد است ، اما به برخی از بیماران برای آرامش بیشتر، آرام بخش خفیف داده می شود. قبل از معاینه ، ممکن است به آنها مایعات ملین داده شود تا روده بزرگ تمیز شود. از انما به ندرت استفاده می شود. خونریزی و سوراخ شدن دیواره روده بزرگ از عوارض احتمالی این روش است.

سی تی کولونوگرافی

دستگاه CT پس از پاکسازی روده بزرگ ، از روده بزرگ عکس می گیرد. اگر هر چیز غیر عادی وجود داشته باشد آن را تشخیص میدهد. این روش ممکن است به بیمارانی که در معرض خطر بیشتر سرطان روده بزرگ هستند ، گزینه مناسب تر و دقیق تری باشد.

تصویربرداری

سونوگرافی یا اسکن ام.آر.آی می تواند نشان دهد که آیا سرطان به قسمت دیگری از بدن گسترش یافته است یا خیر. مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری سرطان روده بزرگ غربالگری منظم را برای افراد 50 تا 75 سال توصیه می کند.

راه های جلوگیری از سرطان روده بزرگ

 تعدادی از اقدامات مربوط به سبک زندگی ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش دهد:

غربالگری منظم:

افرادی که قبلاً به سرطان روده بزرگ مبتلا شده اند ، افرادی که بالای 50 سال دارند ، سابقه خانوادگی ابتلا به این نوع سرطان را دارند یا مبتلا به بیماری کرون ، سندرم لینچ یا پولیپوز آدنوماتوز هستند باید غربالگری منظم داشته باشند.

تغذیه: 

رژیم غذایی با مقدار زیادی فیبر ، میوه ، سبزیجات و کربوهیدرات های مرغوب و حداقل گوشت قرمز و فرآوری شده دنبال کنید. چربی های اشباع شده را به چربی های مرغوب مانند آووکادو ، روغن زیتون ، روغن ماهی و مغزها تغییر دهید.

ورزش: 

نشان داده شده است که ورزش منظم و متوسط ، تأثیر بسزایی در کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ دارد.

وزن بدن: 

اضافه وزن یا چاقی خطر ابتلا به بسیاری از سرطان ها از جمله سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد.