مراقب باشید کبد شما چرب نشود !

کبد بزرگ ترین پالایشگاه بدن و به طور طبیعی دارای مزاج گرم و تر است. کبد بزرگ ترین غده بدن است که نقش اساسی در متابولیسم مواد غذایی اصلی یعنی قندها، پروتئین‌ها و چربی‌ها دارد ، حدود یک و نیم کیلوگرم وزن دارد و مانند یک اسفنج غرقه به خون در قسمت فوقانی راست شکم قرار دارد، سکان کشتی بدن انسان و آخرین طبخ و تصفیه‌ خانه دستگاه گوارشی است که مانند صافی انواع غذاها غیر از چربی‌ها از آن عبور کرده و تصفیه شده و مواد مفید آن جذب خون می‌شود ، مسؤول اعمال مختلف شامل تنظیم، سنتز، ذخیره سازی، ترشح ، تبدیل ، انتقال و تجزیه بسیاری از مواد مختلف است. كبد به هضم غذایی كه خورده می شود كمك كرده ، بدن را از شر سموم خلاص می كند .

حقیقتاً هر ماده غذایی باید قبل از این كه بتواند ذخیره شود، انتقال یابد یا استفاده شود، توسط كبد به شكل بیوشیمی صحیح خود تغییر شكل پیدا كند. محل اصلی متابولسیم دارو در كبد است، زیرا دارای آنزیمهای فراوان  می باشد . كبد تنها عضو بدن است كه خودش دوباره بازسازی می شود و حتی اگر 25 درصد كبد برداشته شود، دوباره به اندازه و شكل طبیعی خود برخواهد گشت.

 کبد چرب چیست :

افزایش مصرف غـذاهای چـرب وآمـاده (فست فـودها و مواد غذایی حـاوی مواد نگهدارنده) ،  عدم تحرک ، افزایش استرس ، استفاده زیاد از مواد شیمیایی وآلوده كننده های محیط زیست با گسترش زندگی ماشینی بیماری های مختلفی به همراه آورده است .

بیماری کبد چرب یکی از این نوع بیماری ها است که در جهان از جمله ایران شایع شده و روبه افزایش است. امروزه ابتلا به کبد چرب به ویژه در میان جوانان به دلیل پیروی از رژیم‌های غذایی غلط، کمی تحرک و افزایش پشت‌ میزنشینی بسیار افزایش پیدا کرده است. افزایش تمایل افراد جامعه به استفاده از غذاهای آماده و استفاده از روغن‌ها مخصوصاً روغن‌های اشباع از یک سو و تغییر الگوهای زندگی و عادات نادرست غذا خوردن از سوی دیگر، موجبات ابتلای به کبد چرب را فراهم می‌آورد.

یکی از فعالیت‌های مهم کبد، ذخیره‌سازی و سوخت و ساز چربی‌ها در بدن است. کبد طبیعی حاوی حدود پنج گرم چربی درهر 100 گرم وزن خود می‌باشد.هر گاه مقدار چربی به بیش از پنج درصد وزن کبد افزایش یابد به این حالت «کبد چرب» گفته می‌شود.

منظور از کبد چرب، رسوب چربی درسلول های کبدی است که پیدایش آن در مصرف کنندگان مشروبات الکلی، افراد چاق ، کم تحرک، مبتلایان بـه دیابت ، چربی خـون بـالا، افراد پراسترس و مصرف کنندگان طولانی مدت غذاهای دارای مواد نگهدارنده همچون فست فـودها و نوشابه های گازدار بیشتر دیـده می شود،عوامل مختلفی که باعث تغییر متابولیسم در بدن می‌شوند شامل کاهش ناگهانی وزن، سوء تغذیه ، تغذیه وریدی و گرسنگی طولانی مدت مانند گرفتن روزه نیز ممکن است باعث کبد چرب شوند ، همچنین مصرف برخی از داروهای قلب و عروق ، کورتون‌دار ، ضد تشنج ، ضد افسردگی ، کاهش دهنده کلسترول ، داروهای مسکن و مصرف بی‌رویه هورمون‌ها از جمله علل ابتلا به بیماری کبد چرب هستند.

انجام بعضی از جراحی‌های شکم شامل برداشتن کیسه صفرا، برداشتن قسمتی از روده یا معده، عمل های جراحی که مسیر معده ، یا روده و یا هر دو را کوچک می نمایند، از قبیل عمل جراحی بای پس روده. جراحی روی لوزالمعده نیز از علل زمینه ساز کبد چرب هستند.

 تجمع چربی در کبد می تواند به مرور زمان ایجاد التهاب و تشکیل باندهای فیبروز نماید، در صورت عدم درمان و بهبودی ، کبد چرب می تواند به سمت نارسائی کبد و سیروزکبدی پیشروی نماید.

 انواع کبد چرب :

چنانچه عامل اصلی به وجود آورنده این بیماری مصرف الکل باشد به آن بیماری کبد چرب الکلی گویند و در صورتی که بدون مصرف الکل بوجود آمده باشد به آن بیماری کبد چرب غیره الکلی می گویند.

 مهمترین عوامل بروز کبد چرب غیر الکلی به ترتیب عبارتند از:

1- عادات بد غذائی ( مصرف غذاهای دارای مواد نگهدارنده و عدم رعایت موازین بهداشتی در غذا خوردن )

2- استرس ( اضطراب یا افسردگی )

3- عدم تحرک کافی ( نداشتن فعالیت بدنی مناسب همانند ورزش روزانه )

  علائم بیماری کبد چرب :

 در بیشتر موارد این عارضه بدون علامت است و پزشک در بررسی آزمایشگاهی یا سونوگرافی یا سی تی اسکن  بطور اتفاقی آن را کشف می کند.داشتن یک کبد سالم باعث می شود انرژی بیشتر و حال بهتری داشته باشیم.ولی کبدی که بیمار است و به درستی کار نمی کند علائمی نظیر احساس خستگی ، تب ، تهوع ، اسهال ، ضعف و بیحالی ، سردرد، زردی پوست و زردی سفیدی چشم ، اشکال در تنفس ، تیرگی ادرار ، حساسیت و عدم تحمل بعضی مواد غذایی ، مشکلات پوستی ( حساسیت ، خارش و...) ، يبوست و پف كردن زير چشم پس از بيدار شدن، ريزش مو و وجود لك در صورت ، کاهش وزن  و احساس فشار و درد در ناحیه بالای سمت راست شکم را دارد.

درمان کبد چرب

اولین توصیه اصلاح تغذیه و شیوه زندگی است، از آنجا که اکثر بیماران مبتلا به کبد چرب غیر الکلی چاق هستند، کاهش وزن در کنترل این بیماری نقش مهمی دارد. برای کاهش وزن، انتخاب رژیم غذایی نیز باید به درستی صورت پذیرد، زیرا کاهش وزن سریع با رژیم های برق آسا خود می تواند سیر بیماری را بدتر نماید. لذا انتخاب رژیم غذایی کاهش وزن زیر نظر متخصص تغذیه و با کاهش وزن نیم تا یک کیلوگرم در هفته به همراه  تمرینات ورزشی منظم (تمرینات ورزشی پراکنده فایده‌ای ندارد) توصیه می گردد.