ریشه سنبل الطیب که با نام علمی آن Valeriana officinalis نیز شناخته می شود یک داروی گیاهی است که ریشه در یونان باستان دارد.
گیاه سنبل الطیب دارای گل های صورتی یا سفید بوده و بومی اروپا و آسیا است، اما اکنون در آمریکای شمالی نیز رشد می کند. این گیاه دارویی در اشکال مختلف مانند قطره، شربت، قرص و دمنوش استفاده می شود. 

فواید سلامتی ریشه سنبل الطیب 

بقراط، پزشک یونانی که نام سوگند بقراط از او الهام گرفته شده است، از ریشه سنبل الطیب برای درمان بی خوابی استفاده می کرد. از آن زمان تا کنون افراد برای اهداف زیر از این گیاه دارویی استفاده می کنند: 

  • بهبود ساعت خواب با سنبل الطیب

پزشکان طب سنتی قرن هاست که ریشه سنبل الطیب را برای بی خوابی و مشکلات خواب تجویز می کنند. با این حال، مطالعات علمی مدرن اثر آرام بخش خفیف ریشه سنبل الطیب را ثابت نکرده است. چندین مطالعه نشان می دهد که این اثر وجود دارد، اما تحقیقات بیشتری در این باره لازم است.
مطالعات در این زمینه نشان می دهد که ریشه سنبل الطیب به خواب بهتر افراد کمک می کند.با این حال محققان هنوز بطور دقیق نمی دانند که ریشه سنبل الطیب چگونه به خواب بهتر افراد کمک می کند. آنها معتقدند که ترکیبی از عوامل مختلف است. یکی این که سنبل الطیب میزان گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) را در مغز افزایش می دهد. GABA به عنوان یک انتقال دهنده عصبی، فعالیت های ناخواسته سیستم عصبی را مهار می کند. مطالعات در این باره نشان داده اند که افزایش سطح GABA در مغز منجر به سریعتر به خواب رفتن و تجربه خواب بهتر می شود. 

  • مدیریت اضطراب و استرس

مردم بریتانیا در طول جنگ جهانی دوم، ریشه سنبل الطیب را برای کاهش استرس ناشی از حملات هوایی مصرف کرده و قبل از آن نیز، پزشکان از آن برای درمان علائم اضطراب در دهه 1500 استفاده می کردند. تحقیقات اولیه نشان می دهد که ریشه سنبل الطیب بطور حتم اثر ضد اضطراب دارد، اما تحقیقات بیشتری در رابطه با خواص ضد استرس و ضد اضطراب آن مورد نیاز است. 

پیشنهاد می شود: خرید قطره ترکیبی سنبل الطیب و اسطوخودوس لاویگل

مطالعات اولیه نشان می دهد که اسید والرنیک ممکن است عنصر کاهش دهنده اضطراب در ریشه سنبل الطیب باشد. در این تحقیقات اولیه، این اسید نه تنها اثرات ضد اضطرابی را از خود نشان داده است، بلکه به گیرنده های بنزودیازپین در مغز نیز متصل نشده است. تحقیقات نشان می دهد که این گیرنده ها ممکن است مسئول اعتیاد به بنزودیازپین باشند.
بنزودیازپین ها دسته ای از داروهای شیمیایی هستند که اغلب برای اضطراب و استرس تجویز می شوند. والرنیک اسید ممکن است کمی اضطراب را تسکین دهد در حالی که نسبت به بنزودیازپین ها اعتیاد آور است. البته برای اثبات کامل این موضوع به تحقیقات بیشتری نیاز است. 

  • کاهش گرگرفتگی در زنان یائسه

یک مطالعه در این باره نشان می دهد که مصرف ریشه سنبل الطیب می تواند به کاهش شدت و دفعات گرگرفتگی در افرادی که یائسه می شوند کمک کند. در واقع تغییرات هورمونی موجب گرگرفتگی، تعریق، ضربان قلب سریع و گرمای ناگهانی بدن می شود که برخی این حالات را ناراحت کننده می دانند. 
تا 80 درصد از افرادی که یائسگی را تجربه می کنند و همچنین 90 تا 100 درصد افرادی که تخمدان های خود را برداشته اند، دچار گرگرفتگی می شوند. این اختلال اگر در شب اتفاق بی افتد ممکن است خواب شما را مختل کند و باعث اختلالات دیگری در زندگی شما شود.
درمان های هورمونی برای افرادی که مایل به کاهش گرگرفتگی هستند در دسترس است. با این حال، این درمان ها ممکن است برای افرادی که در معرض خطر ابتلا به بیماری قلبی، لخته شدن خون، سکته مغزی یا سرطان سینه هستند، مناسب نباشد. کسانی که به دنبال درمان های جایگزین هستند ممکن است مصرف ریشه سنبل الطیب را مفید بدانند. 

حتما بخوانید: محصولات گیاهی برای کمک به درمان بیماری های زنان

  • کاهش علائم قبل از قاعدگی

تجربه علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) در 90 درصد از افرادی که عادت ماهانه دارند شایع است. برخی از افراد PMS به حدی شدید دارند که بر توانایی آنها برای داشتن یک زندگی عادی در حول و حوش دوره قاعدگی تأثیر می گذارد.

علائم PMS عبارتند از:

نفخ
تحریک پذیری
گرفتگی عضلات
سردرد
کمر درد
سینه های متورم و حساس
خستگی مفرط
اضطراب
افسردگی
نوسانات خلقی
هوس های غذایی
مطالعات نشان می دهد که مصرف ریشه سنبل الطیب ممکن است شدت علائم فیزیکی و احساسی PMS را کاهش دهد.

عوارض گیاه سنبل الطیب

مصرف ریشه سنبل الطیب ممکن است در برخی افراد عوارض جانبی جزئی داشته باشد، از جمله:

سرگیجه
سردرد
خارش پوست 
ناراحتی معده
احساس خستگی در صبح

عوارض جانبی شدیدتری که در صورت مشاهده آنها باید به پزشک خود گزارش دهید عبارتند از:

بثورات پوستی یا کهیر
تورم زبان یا لب
نوسانات خلقی
 گیجی
ضربان قلب سریع
زردی پوست یا چشم
 فراموشی
ادرار تیره

جدای از پرهیز از مصرف مکمل ریشه سنبل الطیب در کنار مصرف بنزودیازپین ها مانند آتیوان، والیوم، یا زاناکس باید هنگام مخلوط کردن سنبل الطیب با سایر آرام بخش ها، از جمله:

الکل
داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد روان پریشی
باربیتورات ها مانند مورفین یا پروپوفول
شل کننده های عضلانی
داروهای خواب 
ملاتونین 
خشخشاش و ... احتیاط کنید.
همچنین زنان باردار، شیرده و کودکان زیر سال باید از مصرف ریشه سنبل الطیب خودداری کنند. 

طرز تهیه دمنوش سنبل الطیب 

برای تهیه دمنوش آرامبخش می توانید سنبل الطیب و اسطوخودوس را به مقدار مساوی با یکدیگر ترکیب کرده و هر بار یک قاشق چایخوری از این ترکیب را به همراه یک فنجان آب جوش به مدت 10 دقیقه دم کرده و میل کنید.